ÇOCUKLARDA ALT ISLATMA – ENÜREİS

Çocukluk çağında sık görülen ruhsal sorunlar arasında yer alan enürezis, takvim yaşı 5’in üzerinde olan çocuklarda ardışık 3 ay süre ile haftada en az 2 kez sıklıkta görülen alt ıslatma olarak tanımlanmıştır. Enürezis, çocuklarda mesane kontrolünün kazanılmış olması gerektiği yaşta istemsiz olarak yineleyen bir biçimde yatağa veya kıyafetlere idrar kaçırma olarak da tanımlanabilir.

Enürezis, olgunun klinik ve sosyal özelliklerine bağlı olarak, farklı etiyolojik etkenlerle ilişkili olabilir. Bu etkenler A) yapısal/ işlevsel ve B) psikiyatrik/sosyal etkenler olarak sınıflanabilir.. Farklı etiyolojik etkenlerle ilişkili olsa da, enürezisin genel olarak merkezi sinir sistemindeki ve/veya mesanenin periferiknöralinervasyonundaki bozukluklar sonucunda ortaya çıktığı düşünülmektedir. 

KLİNİK

Gündüz görülen alt ıslatma “diurnalenürezis”, gece görülen alt ıslatma ise “noktürnel enürezis” olarak isimlendirilmektedir. Enürezis hem gündüz hem de gece görüldüğünde ise “ enürezis kontinuum” tanımı kullanılmaktadır. Enürezis, ayrıca ortaya çıkış zamanına bağlı olarak da “birincil” ya da “ikincil” olarak gruplandırılmaktadır. Erken çocukluktan itibaren mesane kontrolünün hiç kazanılamadığı olgular “birincil enürezis” olarak isimlendirilmektedir. Öncesinde mesane kontrolü kazanılmış ve alt ıslatma sonradan ortaya çıkmışsa “ikincilenürezis”ten bahsedilebilir. Alt ıslatması olan çocuğun bu belirtiden utanabileceği ve suçluluk duyguları yasayabileceği akılda tutulmalıdır.

Psikiyatrik tanıların koyulmasında kullanılan Teşhis ve Ruhsal Bozuklukların İstatistik El Kitabı-5. sürümde (DSM-5) yer alan güncel enürezis tanı kriterleri altta sunulmuştur:

1. İstemsiz olarak ya da isteyerek, yatağa ya da kıyafetlerine, yineleyen işeme.
2. Bu davranış, ya ardışık en az üç boyunca, en az haftada iki kez olduğu için ya da klinik açıdan belirgin bir sıkıntıya yada toplumsal, okulla (işle) ilgili ya da önemli diğer işlevsellik alanında işlevsellikte düşmenin varlığı ile kendini gösterdiği için klinik açıdan önem taşır.
3. Zaman dizinsel (kronolojik) yaşı en az beştir (ya da gelişimsel düzeyi buna eşdeğerdir).
4. Bu davranış, bir maddenin [örneğin; idrar söktürücü (diüretik), antipsikotik bir ilaç] ya da başka bir sağlık durumunun (örneğin; diyabet, spinabifida, bir katılma bozukluğu) fizyolojiyle ilgili etkilerine bağlanamaz.

Olup olmadığını belirtiniz:

Yalnızca gece (noktümal): Yalnızca gece uykusu sırasında idrar kaçırma.

Yalnızca gündüz (diürnal): Yalnızca uyanık olunduğu saatlerde idrar kaçırma.

Gece ve gündüz (noktümal ve diürnal): Yukarıdaki iki alttürün birleşimidir.

Üriner sistem enfeksiyonu gibi tıbbı durumların varlığında bu durumun etkin tedavisi planlanmalıdır. Tüm yaş gruplarında, öncelikle doğru tuvalet alışkanlıkları ve akşam sıvı kısıtlaması üzerinde durulmalıdır. Küçük yaştaki çocuklarda, çocuğun kuru olduğu günler için “güneş” ya da “gülen yüz” gibi sembollerle ödüllendirildiği davranış karneleri tedavide sıklıkla yeterlidir. Çocuğun davranış karnesi yöntemine aktif olarak katılımı hem belirtilerin etkin olarak takibi hem de çocuğun tedavi sorumluluğunu hissetmesi açısından olumlu olacaktır.