Çocukluk Çağı Travmalarında Travma Odaklı Bilişsel Davranışçı Terapi

 Çocuk ve ergenler fiziksel veya cinsel istismar gibi doğrudan yaşantılar, ağır tıbbi hastalıklar, doğal veya insan kaynaklı felaketleri içeren birçok travmatik olayla karşı karşıya kalmaktadır. Çocuklarda travmatik yaşantılar sonrasında anksiyete bozuklukları, travma sonrası stres bozukluğu (TSSB), majör depresyon, dissosiyatif bozukluklar gibi birçok psikopatolojinin ve davranış sorunlarının gelişebildiği bilinmektedir. Aynı zamanda çocukluk çağı travmaları erişkin-likteki psikopatolojiler için de önemli risk etkenlerinden biridir.

  Çocuklarla yapılan, çalışmalarda travma ile ilişkili ruhsal bozukluk yaygınlığındaki artışın gösterilmesinin ardından bu alanda yapılan terapi  çalışmaları da hız kazanmıştır. Çocukluk çağı ruhsal travmaları ile ilişkili artan olgu sayısı ve ruh sağlığı profesyonellerinin  etkin, yapılandırılmış ve kısa süreli tedavi modellerine yönlendirmiştir. Bu amaçla Cohen ve arkadaşları tarafından bir bilişsel davranışçı tedavi (BDT) modeli olan ‘travma odaklı bilişsel davranışçı tedavi’ (Travma Odaklı-BDT) geliştirilmiştir.Bu tedavi modeli, çocuğun ve ailenin gereksinmelerine göre şekillendirilebilir ve geliştirilebilir olmas,. aynı zamanda tamamlayıcı parçalardan oluşan, kültürel değerlere saygılı, uyarlanabilir ve esnek, kişinin özyeterliliğinin vurgulandığı bir yöntem olması da güçlü yanlarıdır. Travma Odaklı-BDT’de temelde oturumlar çocuk ve aileyle bireysel olarak yürütülmekte, daha sonrasında görüşmeler bir araya getirilmektedir. Bu tedavi modeli ruhsal eğitim ve anne-babalık becerileri, gevşeme çalışmaları, duygusal dışa vurum ve düzenleme, bilişsel başa çıkma becerilerine yönelik çalışma, travmayı öyküleme ve travmatik deneyim sürecinin değerlendirilmesi, travma anımsatıcılarına yönelik alıştırma, çocuk ve anne-baba oturumlarının birleştirilmesi ve çocuğa kendini koruma becerileri kazandırmaya yönelik bilgilendirme ve planlamanın yapıldığ, basamaklarından  oluşmaktadır. Her basamak çocuk ve anne-babalarla ayrı oturumlar halinde yapılmakta, ev ödevleriyle desteklenmekte ve birleştirilmiş oturumlarda elde edilen veriler ve yapılan çalışmalar tüm katılımcılarla birlikte gözden geçirilmektedir.

Travma Odaklı-BDT’nin etkililiği ve sonuçları ile ilgili araştırılması gereken birçok alan olmasına rağmen, çocuklarda travma sonrası stres belirtileri ve diğer ruhsal belirtilerin tedavisinde etkili olduğunu gösteren birçok kanıt vardır. Çocukluk dönemi ruhsal travmalarıyla çalışan ruh sağlığı profesyonellerinin bu tedavi modelini tanıması ve uygulamalarında kullanması, çocukların tedavi sonuçlarını da olumlu yönde etkileyecek ve uzun dönemli risklerin azalmasında önemli yararlar sağlayacaktır.